Thyroid Stimulating Hormone – TSH

نام اختصاری: TSH

سایر نام ها: هورمون محركه تيروئيد، تيروتروپين

بخش مورد انجام: آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز: ۰٫۶ ml

شرایط نمونه گیری:

1.  نيازي به محدوديت غذايي يا مايعات نمي باشد.
2. در نوزادان با سوراخ کردن پاشنه پا خونگیری نمایید.

ملاحظات نمونه گیری:

1. پلاسماي EDTA مقادير پايين تري از TSH را نشان مي دهد.
2. TSH داراي ريتم شبانه روزي مي باشد، به صورتيكه بالاترين حد ، ۲ تا ۴ صبح و كمترين مقدار، ۴ تا ۸ عصر مي باشد.

موارد عدم پذیرش نمونه: همولیز شدید نمونه مورد قبول نمی باشد.

شرایط نگهداری: نمونه در  C˚۴ به مدت ۷ روز و در C˚۲۰-  تا ۱ ماه پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1. تشخيص هيپوتيروئيدي اوليه و افتراق آن از نوع هيپوتيروئيدي ثانويه ( هيپوفيزي) و نوع سوم (هيپوتالاموسي)
2. پایش بیماران درمان جایگزینی با تیروئید اگزوژن
3. تأیید مهار هورمون محرک تیروئید (TSH) با تیروکسین درمانی در بیماران با سرطان تیروئید.
4. تشخیص هیپر تیروئیدیسم اولیه

روش مرجع: IRMA (Sandwich method)

روش ارجح: کمی لومینوسانس

سایر روشها: ایمونو فلوئورومتریک اسی (IFA)، Sandwich Elisa

مقادیر طبیعی:

۱۲ ماه و بالاتر:  ۰٫۳-۵٫۰ mIU/L

• مقادیر مرجع برای کودکان کمتر از ۱۲ماه تعیین نشده است.

تفسیر: در هیپو تیروییدی اولیه (اختلال در عملکرد تیروئید) سطح پایین تری یدو تیرونین (T₃) و تیروکسین (T₄) محرک اصلی ترشح TRH و TSH می باشد. در این وضعیت سطح TSH بالا می باشد (۳ تا ۱۰۰ برابر مقادیر نرمال). در هیپوتیروئیدی ثانویه و نوع سوم به ترتیب عملکرد غده هیپوفیز و هیپوتالاموس به علت تومور، تروما یا انفراکتوس مختل می گردد. بنابراین TRH و TSH ترشح نمی شوند و سطح پلاسمایی این هورمونها با وجود تحریک ناشی از سطح پایین T₃ و T₄ نزدیک به صفر می رسد.

این آزمایش برای کنترل درمان جایگزینی با تیروئید اگزوژن یا سرکوب آن نیز استفاده می شود. از این روش درمانی برای کاهش اندازه گواتر تیروئید استفاده می شود. در درمان جایگزینی و یا سرکوب تیروئید دوز داروی تجویزی باید به قدری باشد که سطح TSH را به کمتر از ۲ برساند. این آزمون همچنین برای تشخیص هیپوتیروئیدی اولیه در نوزادانی که سطح T₄ آنان پایین است انجام می شود. غالباً سنجش سطح T₄ و TSH جهت تشخیص افتراقی اختلال عملکرد هیپوفیز از غده تیروئید بکار می رود. T₄ پایین و TSHطبیعی یا بالا نشانه اختلال تیروئید است. T₄ پایین و TSH پایین نشانه اختلال هیپوفیز می باشد.

افزایش سطح:

ü     هيپوتيروئيدي اوليه (اختلال عملکرد غده تیروئید)

ü      تيروئيديت هاشیماتو

ü      آژنزي تيروئيد

ü      كرتينيسم مادرزادي

ü      دوز بالاي يد

ü      تزريق يد راديواكتيو

ü      برداشت تيروئيد با عمل جراحي

ü      بيماري هاي شديد و مزمن

ü      تومور هيپوفيزي مترشحه TSH

کاهش سطح :

ü     هيپوتيروئيدي ثانويه ( اختلال عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس)

ü      هيپر تيروئيدي

ü     گوآتر سمی و سندرم گریوز

ü      دوز سركوبگر داروهاي تيروئيدي

ü     هيپرتيروئيدي مصنوعي ( اين بيماران بدون دستور پزشك داروي تيروئيدي مصرف مي كنند که موجب مهار تولید  TSH می شوند).

عوامل مداخله گر:

• تجويز اخير راديوايزوتوپها ممكن است بر نتايج آزمايش اثر بگذارد.
• بیماری شدید ممکن است سبب کاهش سطح TSH گردد.
• افراد در معرض تماس با حیوانات ممکن است دارای آنتی بادی ضد حیوانی (anti-animal antibodies) باشند. این آنتی بادیها ممکن است در روشهای ایمونو اسی تداخل کرده و نتایج نا معتبر حاصل شود.
• سطح TSH  دستخوش تغییرات روزانه می گردد؛ بطوریکه بالاترين حد ، ۲ تا ۴ صبح و كمترين مقدار، ۴ تا ۸ عصر مي باشد.

دارو های افزایش دهنده: داروهاي ضد تيروئيدي، ليتيم، يديد پتاسيم، تزريق TSH، آميودارون، هالوپريدول، متي مازون، متوكلوپراميد، مرفين، فنوتيازين، TRH و اتوآنتي بادي هاي پلي كلونال TSH.

دارو های کاهش دهنده: آسپرين ، دوپامين، هپارين، استروئيد ها، بروموكريپتين، تري يدوتيرونين، اتوآنتي بادي هاي منوكلونال، سوماتواستاتين، كاربامازپين، لوودوپا و فنتولامين.

توضیحات:

• بیماران بستری در بیمارستان ممکن است سطح TSH ها بطور کاذب افزایش یا کاهش یابد.
• در هیپو تیروئیدی اولیه سطح TSH بالا و در هیپر تیروئیدی، هیپو تیروئیدی ثانویه و نوع سوم سطح TSH کاهش می یابد.
• در درمان جایگزینی با تیروئید اگزوژن یا سرکوب غده تیروئید سطح TSH افت می کند.