نام اختصاری: BS
سایر نام ها: قند خون غیر ناشتا، Random Glucose , Plasma suger
بخش مورد انجام : بیوشیمی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: خون، سرم، پلاسما هپارینه ، EDTA دار، فلوئوریددار
حجم نمونه مورد نیاز: ml 0.5
شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد.
ملاحظات نمونه گیری:
- ترجیحاً نمونه گیری وریدی صورت گیرد.
- غلظت گلوکز خون در هر ساعت ۱۰% کاهش می یابد؛ بنابراين بلافاصله بعد از نمونه گيري میبايست سانترفيوژ گردد.
موارد عدم پذیرش نمونه: نمونه هموليز
شرایط نگهداری: گلوكز سرم در C˚۴ به مدت ۷ روز و در C˚۲۰ – به مدت ۳۰ روز پايدار است.
کاربردهای بالینی :
- تشخيص و مديريت ديابت مليتوس و ساير اختلالات متابوليسم كربوهيدراتي نظير ديابت حاملگي، هيپوگليسمي نوزادان، هيپوگليسمي با منشأ ناشناخته و كارسينوم سلول جزاير پانكراس ( لوزالمعده).
- پايش عفونت، سوختگي ، شوك و مصرف استروئيد درماني.
روش مرجع: : روش آنزیماتیک هگزوکیناز ( در سرم و پلاسما)
روش ارجع: روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز
سایر روش ها: هگزوکیناز(متد UV)، O-Toluidine، فولن وو، شافرهارتمن- سوموژی، فروسیانید، بندیکت، واکنش رنگی نئوکوپرین و …
مقادیر طبیعی:
صفر تا ۱۱ ماه : تعين نشده يك سال و بالاتر : mg/dl ۱۴۰- ۷۰
تفسیر: افراد با BS بين mg/dl 199- 140 مشكوك و مستعد به ديابت مي باشند و BS بالا mg/dl 200 به همراه علائم باليني بارز نشان دهنده ديابت مي باشد. BSكمتر از mg/dl 25 براي نوزادان كمتر از يك هفته و BS كمتر از mg/dl ۴۰براي نوزادان بيشتر از يك هفته تهدید کننده حیات است. مقادير BS مساوي يا بالاتر از mg/dl 400 بحراني است.
عوامل مداخله گر:
مصرف ديورتيكهاي تيازيدي، ضدبارداری خوراکی (OCP)، فنی توئین، مصرف کافئین،کورتیکوستروئیدها، آسپرین و مهارکننده های بتا آدرنرژیک (پروپرانول، آتنولول).
توضیحات:
- غلظت گلوکز در خون به علت گلیکولیز در گلبول های قرمز هر ساعت ۱۰% کاهش می یابد بنابراین در صورت استفاده از لوله های جداکننده بدون ژل نمونه خون در کوتاهترین زمان ممکن میبایست سانتریفیوژ گشته و سرم یا پلاسما از سلول جدا گردد.
- می توان با استفاده ازضد انعقاد فلوئورید (مهار کننده گلیکولیز) میزان کاهش گلوکز در خون را به تقریباً ۱۰% در ۳ ساعت کاهش داد.