آزمایشگاه دکتر مهرابی
نام اختصاری: Hco3–
سایر نام ها: بیکربنات، Plasma or serum , carbon dioxide ,Plasma or serum Co2
بخش مورد انجام : بیوشیمی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه یا EDTA دار
حجم نمونه مورد نیاز: ۰٫۵ ml
شرایط نمونه گیری: نمونه گیری از خون شریانی یا وریدی و در شرایط بیهوازی صورت می گیرد.
ملاحظات نمونه گیری:
- نیاز به ناشتایی نمیباشد.
- ترجیحاً از هپارین بعنوان ضد انعقاد استفاده شود.
- از مایع پریتوان و مایع پانکراتیک و دئودنال نیز برای سنجش استفاده میشود.
موارد عدم پذیرش نمونه : نمونه با همولیز شدید مورد قبول نمی باشد.
شرایط نگهداری: نمونه سرم در دمای c◦۴ به مدت ۲۴ ساعت پایدار است.
کاربردهای بالینی: اندازه گیری بیکربنات در تشخیص و درمان تعداد زیادی از اختلالات بالقوه جدی مرتبط با عدم تعادل اسید و باز در سیستم های متابولیک و تنفسی کاربرد دارد. بعضی از این شرایط نظیر اسهال، اسیدوز توبولار کلیوی، انسداد کلیه و کتواسیدوز می باشد.
روش مرجع: الکترود PCO2 در بافر اسیدی
روش ارجح: آنزیماتیک، ISE
مقادیر طبیعی:
سرم يا پلاسماي شرياني : /L mmol ۲۸ – ۲۱
سرم يا پلاسماي وريدي : mmol/L ۲۹ – ۲۲
تفسیر: بیکربنات بعنوان مهمترین تامپون برون سلولی درتعادل اسید- بازی در بدن به شمار می رود. CO2 نتیجه متابولیسم نسوج مختلف بوده که در خون حل شده و به صورت اسید کربنیک حمل می گردد. عموماً در کنار سایر الکترولیت ها برای غربا لگری عدم تعادل الکترولیتی بکار می رود.
افزایش سطح: آلکالوز متابولیک در اثر استعمال مقدار زیادی ترکیبات قلیایی و انسداد شدید روده
کاهش سطح: دیابت های کنترل نشده، نارسایی های کلیوی، مسمومیت با نمک یک اسید و یا دهیدراتاسیون شدید از طریق روده باریک
عوامل مداخله گر: اسیدوز جبرانی تنفسی و آلکالوز متابولیک باعث افزایش و اسیدوز متابولیک و آلکالوز جبرانی تنفسی باعث کاهش مقدار بیکربنات می شود.
افزایش دهنده ها: مورفین ها، باربیتوراتها، دیورتیکها، فورزماید
کاهش دهنده ها:کلرید آمونیوم، استازولامید، کلسترامین ، سیکلوسپورین، متانول و فن فورمین
توضیحات:از آنجایی که بیکربنات به صورت گاز در نمونه حل شده است در صورت عدم درپوش برروی نمونه، فرار بوده و تقریبا در هر ساعت mmol/L 6 از مقادیر آن کم می شود. ضروری است نمونه گیری در ویال های درپوش دار صورت گیرد و آنالیز در کوتاهترین زمان انجام شود.