خانه / برای مادران باردار / تحمل گلوکز خوراکی (OGCT)

تحمل گلوکز خوراکی (OGCT)

تحمل گلوکز خوراکی

( OGTT) (Oral Glucose Tolerance Test)

این راهنما برای استفاده مسئولین فنی وکارشناسان آزمایشگاههای تشخیص طبی تدوین شده است.

تهیه کننده : آزمایشگاه رفرانس کشور

– اندازه گیری سریال گلوکز خون قبل و بعد از مصرف خوراکی مقدار مشخصی از گلوکز، روشی مناسب برای تفکیک افراد سالم از بیماران می باشد .

– اگرچه استفاده از این آزمایش در شناسایی بیماران ، روشی حساستر از اندازه گیری قند خون ناشتا می باشد ولی ممکن است تحت تاثیرمتغیرهای فراوانی قرار بگیرد. به همین دلیل، توصیه می شود ضمن رعایت تمامی موارد لازم، آزمایش در دو نوبت جداگانه انجام شود (به استثنای مواردی که نتایج بطور فاحشی غیر طبیعی باشند).

آماده سازی بیمار :

۱- پس ازمشورت با پزشک معالج ، حتی الامکان داروهایی که ممکن است روی میزان قند خون اثر بگذارد ( مانند تیازیدها، داروهای ضد بارداری خوراکی، کورتیکواستیروییدها و… ) قطع گردد .

۲- رژیم غذایی به مدت سه روز، آزاد و بدون محدودیت بوده ( حداقل ۱۵۰گرم کربوهیدرات در روز) و فعالیتهای بدنی نیز مطابق معمول صورت گیرد .

۳- آزمایش در افراد سرپایی انجام می گیرد. انجام آزمایش در افراد بستری، مبتلایان به بیماریهای حاد و نیز افراد بدون تحرک عادی ،ممکن است منجر به اخذ نتایج نادرست گردد .

۴- از شب قبل از آزمایش ، بیمار باید بمدت ۱۶-۱۰ ساعت ناشتا باشد ، دراین مدت نوشیدن آب بلامانع است .

۵- آزمایش باید بین ساعات ۹-۷ صبح انجام گردد .

مراحل انجام آزمایش :

۱- فرد باید در حالت نشسته قرارگیرد .

۲- یک نمونه خون در حالت ناشتا گرفته می شود . سپس ۱۰۰ گرم گلوکز ( در کودکان مقدار گلوکز ۱٫۷۵ g/kg و حداکثر ۷۵ گرم می باشد ) که در ۳۰۰ میلی لیتر آب حل شده به بیمار داده می شود تا در مدت حداکثر ۵ دقیقه نوشیده شود . معمولا محلول خنک آسانتر تحمل می شود .

از آنجایی که برای ارزیابی صحیح نتایج ، مقدار گلوکز تجویز شده اهمیت فراوانی دارد ، حتما باید از پودر یا محلول گلوکز با مقادیر مشخص ، که برای انجام این آزمایش تهیه شده اند ، استفاده گردد . استفاده از هر محلول قندی دیگر مانند شربت ها ، آب قند و… که دارای مقادیر نامشخص گلوکز می باشند ، ممنوع است .

۳- فرد باید در طول انجام آزمایش ، از سیگار کشیدن ، فعالیت بدنی شدید ، نوشیدن چای یا قهوه و خوردن مواد غذایی خودداری نماید .

۴- دو ساعت بعد از مصرف گلوکز ، مجددا نمونه خون گرفته می شود .

متغیرهای موثر بر انجام آزمایش :

برخی از عوامل موثر بر انجام آزمایش عبارتند از مدت ناشتا بودن، میزان کربوهیدرات مصرف شده در روز های قبل از انجام آزمایش، داروهای مصرفی، ضربات جسمانی یا هر گونه استرس فیزیکی، وجود بیماری همزمان، سن، میزان فعالیت بدنی و وزن، وضعیت بیمار در زمان آزمایش، اضطراب و مصرف کافئین.

تفسیر نتایج :

نحوه تفسیر نتایج آزمایش تحمل گلوکز، بر مبنای برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت (کتابچه پزشک و دیابت، چاپ شده توسط مرکز مدیریت بیماریها) در زیر آمده است.

تشخیص دیابت :

قند پلاسمای خون وریدی، ۲ ساعت بعد از مصرف ۷۵gr گلوکز خوراکی، مساوی یا بیش از ۲۰۰mg/dl

تشخیص اختلال تحمل گلوکز: (Impaired Glucose Tolerance Test)

قند پلاسمای خون وریدی، ۲ ساعت بعد از مصرف ۷۵gr گلوکز خوراکی ، مساوی یا بیش از ۱۴۰mg/dl و کمتر از ۲۰۰mg/dl

۱٫Glucose Challenge Test

زنان باردار بر اساس قرارگیری درمعرض عوامل خطر، در یکی از دو گروه زیر قرار گرفته و از طریق GCTبا ۵۰ گرم گلوکز مورد غربالگری قرار می گیرند .

۱- زنان باردار در معرض خطر ( دارای سابقه مرده زایی، حداقل دو بار سقط خودبخودی، تولید نوزاد با وزن ۴ کیلوگرم و بالاتر، سابقه دیابت در افراد درجه یک خانواده و چاقی به معنی BMI مساوی یا بیشتر از ۳۰kg/m2 قبل از بارداری) در اولین مراجعه GCT می شوند .

۲- زنان بارداری که در معرض عوامل خطرزای فوق نیستند ، باید در هفته ۲۸-۲۴ بارداری از طزیق GCT غربالگری شوند .

آماده سازی بیمار :

۱- با مشورت پزشک ، حتی الامکان دارو هایی که ممکن است روی میزان قند خون اثر بگذارد ( مانند نیازید ها ،کورتیکو استروئید ها و … ) قطع گردد.

۲- رژیم غذایی به مدت ۳ روز آزاد و بدون محدودیت بوده ( حداقل ۱۵۰ گرم کربوهیدرات در روز) و فعالیت های بدنی نیز مطابق معمول صورت گیرد.

۳- آزمایش در افراد سرپایی انجام می گیرد، انجام آزمایش در افراد بستری و بدون تحرک عادی ممکن است منجر به اخذ نتایج نادرست گردد.

۴- آزمایش در شرایط غیر ناشتا انجام می شود و انجام آن در هر ساعت روز و بدون توجه به آخرین وعده غذا، ممکن می باشد.

مراحل انجام آزمایش :

۱- ۵۰ گرم گلوکز در ۲۵۰-۳۰۰ میلی لیتر حل شده و در مدت ۵ دقیقه نوشیده می شود ، معمولا محلول خنک آسانتر تحمل می شود .

۲- در مدت انجام آزمایش ، بیمار در حالت نشسته بوده و از سیگار کشیدن ، فعالیت بدنی شدید ، نوشیدن چای یا قهوه و خوردن مواد غذایی خودداری می نماید .

۳- اگر عوارضی مانند تهوع بروز کرد ، بیمار می تواند در حالت خوابیده قرار گیرد ، ولی در صورت استفراغ ، نتایج دیگر قابل اطمینان نبوده و آزمایش نباید ادامه یابد .

۴- بعد از یک ساعت نمونه خون وریدی گرفته می شود .

۲-Oral Glucose Tolerance Test

در زمان بارداری وقتی GCT مختل باشد ، OGTT بعنوان آزمایش تشخیصی ، مطابق با شرایط مندرج در صفحه اول راهنما و لحاظ موارد اختلاف زیر ، انجام میگیرد .

– در فرد باردار مدت زمان ناشتا بودن می تواند ۱۴-۸ ساعت باشد .

– آزمایش با ۱۰۰gr گلوکز انجام می شود .

– یک نمونه خون در شرایط ناشتا گرفته شده و سپس گلوکز خورده می شود . نمونه های خون بعدی به فاصله یک ساعت تا ۳ ساعت بعد از مصرف گلوکز گرفته می شوند .

– مقادیر مورد انتظار در خانم های باردار در جدول زیر آمده است .

قند پلاسمای ناشتا کمتر از/ dl 95 mg

قند پلاسمای یک ساعت بعد از OGTT کمتر از ۱۸۰ mg / dl

قند پلاسمای دو ساعت بعد از OGTT کمتر از ۱۵۵ mg / dl

قند پلاسمای سه ساعت بعد از OGTT کمتر از ۱۴۰ mg / dl

تفسیر نتایج :

اگر دو نمونه خون ، برابر یا بیش از نتایج فوق باشد ، فرد مبتلا به دیابت بارداری است .

اگر قند خون در یک نمونه خون ، برابر یا بیش از نتایج فوق باشد ، آزمایش OGTT باید در هفته ۳۶-۳۲ بارداری با ۱۰۰ گرم گلوکز تکرار گردد .

افرادی که میزان قندشان در هر ۴ مورد ، کمتر از مقادیر مندرج در جدول است ، طبیعی در نظر گرفته می شوند .

تشخیص دیابت حاملگی GestationaL Diabetes Mellitus) GDM)

عدم تحمل کربوهیدراتها به درجات مختلف ، که برای اولین بار طی بارداری بروز نموده یا تشخیص داده شوند را دیابت بارداری می نامند ، این افراد ممکن است علامت دار یا بدون علامت باشند.

افرادی که علائم بالینی دیابت را نشان می دهند ، اغلب قند خون و HbA1c بالا داشته و معمولا برای تشخیص نیازی به انجام تستهای تحمل گلوکز ندارند. اما اکثر مبتلایان به دیابت حاملگی ، بدون علامت می باشند و این مساله لزوم انجام آزمایش غربالگری درخانم های باردار را نشان می دهد . غربالگری در مرحله ی اول از طریق آزمایش GCT و در صورت لزوم OGTT انجام می شود.

تفسیر نتایج :

بر اساس دستورالعمل برنامه ریزی کشوری پیشگیری و کنترل دیابت ، در خانم هایی که در معرض دیابت نیستند ، اگر قند خون پلاسما کمتر از ۱۲۰mg/dl باشد احتمال دیابت حاملگی منتفی است ولی اگر ۱۳۰mg/dl یا بیشتر باشد، باید آزمایش تحمل گلوکز با ۱۰۰ گرم گلوکز و مطابق با دستور العمل OGTT انجام شود .

در خانم های در معرض خطر ، اگر قند خون پلاسما کمتر از ۱۳۰ mg/dl ،در هفته ۲۸-۲۴ مجددا GCT انجام می شود ولی اگر مقدار گلوکز بیش از ۱۳۰ mg /dl باشد ، باید آزمایش تحمل گلوکز با ۱۰۰ گرم گلوکز و مطابق با دستورالعمل OGTT انجام شود .

همچنین ببینید

معرفی آزمایشات ترکیبی CA-125 و HE4 و محاسبه فاکتور ROMA

معرفی آزمایشات ترکیبی CA-125 و HE4 و محاسبه فاکتور ROMA جهت تشخیص زودهنگام بدخیمی تخمدان ورود به برنامه محاسبه گر فاکتور …

2 دیدگاه

  1. سلام قند ناشتا ۸۷ وپس از مصرف گلوکز۱۱۰بوده وضعیت چیست؟

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Message Us on WhatsApp