نام اختصاری: Cortisol,U
سایر نام ها : کوتیزول آزاد ادرار، هیدروکورتیزول ، Free Cortisol، ۱۷-Hydroxycorticosteroids
بخش مورد انجام : هورمون
نوع نمونه قابل اندازه گیری: ادرار ۲۴ ساعته یا رندم
حجم نمونه مورد نیاز: ۵ mL
شرایط نمونه گیری:
- شرایط صحیح نمونه گیری ادرار ۲۴ ساعته رعایت گردد.
- اضافه کردن ۱۰ گرم از اسید بوریک به عنوان ماده نگهدارنده در شروع جمع آوری نمونه.
ملاحظات نمونه گیری:
- طی ۲۴ ساعت بیمار را به نوشیدن مایعات تشویق نمایید.
- درحین نمونه گیری نمونه باید در یخچال قرار داده شود.
- مصرف هرگونه داروی مؤثر بر نتیجه آزمایش را در برگه آزمایش ثبت کنید.
- نگهدارنده پیشنهادی gr 10 بوریک اسید است.
- حجم ادرار ۲۴ ساعته یادداشت گردد.
موارد عدم پذیرش نمونه : آلوده گی نمونه ادرار به مدفوع یا کاغذ توالت موجب رد نمونه می شود.
شرایط نگهداری: نمونه در C◦۴ به مدت ۷ روز و در C◦۲۰- به مدت ۱۴ روز پایدار است.
کاربردهای بالینی :
- در بیماران مشکوک به پرکاری یا کم کاری غده فوق کلیوی
- تست ترجیحی غربالگری برای سندرم کوشینگ
۳ . تشخیص هیپرآلدوسترونیسم کاذب به علت مصرف بیش از اندازه شیرین بیان.
روش مرجعRIA :
روش ارجح: Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry، الکترو کمی لومینوسانس
سایر روشها: ELISA، فلوئورومتری، کمی لومینوسانس
مقادیر طبیعی:
۰ تا ۲ سال: مقادیر مرجع تعیین نشده است.
۱٫۴ – ۲۰ µg/24 hours ۳ تا ۸ سال:
۲٫۶ – ۳۷ µg/24 hours 9 تا ۱۲ سالگی:
۴٫۰ – ۵۶ µg/24 hours 13 تا ۱۷ سالگی:
۳٫۵ – ۴۵ µg/24 hours 18 سال و بالاتر:
ضریب تبدیل:
Cortisol: µg/24 hours x 2.76= nmol /24 hours (وزن مولکولی=۳۶۲٫۵)
تفسیر: در اکثر بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ دفع ادرار ۲۴ ساعته کورتیزول افزایش یافته است. اندازه گیری غلظت سرمی کورتیکوتروپین و تصویربرداری ، معمولا برای تأیید تشخیص و تعیین اتیولوژی لازم است.
افزایش سطح : بیماری کوشینگ، تومورهای اکتوپیک مترشحه ACTH، استرس، سندرم کوشینگ، نئوپلاسم، هیپرتیروئیدی، چاقی
کاهش سطح : هایپرپلازی آدرنال، بیماری آدیسون، کاهش فعالیت هیپوفیز، هیپوتیروئیدی
عوامل مداخله گر:
افزایش دهنده ها : بارداری، استرس، الکلیسم، هیجان، ضد بارداری های خوراکی، دانازول، هیدروکورتیزول ، اسپیرونولاکتون
کاهش دهنده ها: دگرامتازون، کتوکونازول، تیازید ها، اسید اتاکرینیک
توضیحات:
- از اسیداستیک ۵۰% ، تولوئن، کربنات سدیم و تیمول نیز می توان به عنوان نگهدارنده استفاده نمود.
- در برخی از روش های آزمایشگاهی استخراج نمونه ادراری ضروری می باشد.
- در بیماران کلیوی (کاهش دفع) مقادیر کورتیزول آزاد ۲۴ ساعته ادرار بطور کاذب کاهش می یابد.
- بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ اگزوژن ناشی از مصرف هیدروکورتیزون مقادیر کورتیزول سرکوب نشده ندارند.
- مقادیر کورتیزول آزاد ۲۴ ساعته ادرار در دوره حاملگی ممکن است به بیش از دو برابر محدوده طبیعی برسد.